" Morze i Pomorze" - Jerzy Smoleński

             

               Kolejna książka z serii „Cuda Polski”, cyklu wydanego w latach 1928–1939. Moje egzemplarze to oczywiście reprinty przedwojennych wydań, jednak dokładnie  odwzorowują   pisownię, układ graficzny i ilustracje pierwszego wydania . Cykl składa się z  czternastu tomów, a każdy  opowiada o innym zakątku Polski, o jego historii, geografii, kulturze, i przedstawia pełny obraz niezwykłych miejsc widzianych oczyma znawców tych terenów, oczywiście według stanu na lata wydania książek, czyli przed wojną.  Seria ta okazała się wielkim sukcesem edytorskim dwudziestolecia międzywojennego a w PRL była usuwana z bibliotek, powróciła po roku 1989 w postaci reprintów, które cieszyły się niemałą popularnością.  Ja niestety nie mam wszystkich z serii. Dzięki bogatej treści, wielu ilustracjom i kunsztownemu układowi graficznemu stanowią one edytorskie perełki. Jest to naprawdę piękna literatura, barwne opisy piękna przyrody, zabytków. Prawdziwe cuda Polski. Książki promują kraj, mają  ogromną jak na tamten czas wartość poznawczą. Polska nie była znana Polakom. Granice wyznaczone przez rozbiory, brak 

możliwości podróżowania, wtedy, po odzyskaniu niepodległości  miało się to zmienić i książki do tego zachęcały.

            Autorem "Morza i Pomorza"  jest Jerzey Smoleński, polski geograf, geolog, antropogeograf, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kierownik Katedry Geografii Fizycznej a od roku 1937  DziekanWydziału Filozoficznego UJ. Aresztowany w listopadzie 1939 wraz z grupą profesorów UJ  został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie wskutek nieludzkiego traktowania zmarł w styczniu 1940 roku. Jego pierwsza ksiżka to wydany w 1912 roku " Krajobraz Polski". "Morze i Pomorze " ukazało się w roku 1928.

    Jest to wciągająca opowieść o polskim morzu w czasie, gdy tylko na niewielkim tylko odcinku wybrzeża było polskie. Autor pokazuje zachwycające piękno plaż, Borów Tucholskich, Szwajcarii Kaszubskiej, ale także niezwykłość kultury ludzi zamieszkujących te ziemie. Szczególną uwagę zwraca część poświęcona Gdyni i jej rozwojowi od maleńkiej osady rybackiej, po wielki sukces Polski międzywojennej.

        To niesamowite, znając te miejsca teraz, czasem zupełnie inaczej je widząc bo 

są przecież inne poznajemy  dopiero tamto. Może mało interesowałam się historią, a może tylko nie miałam okazji jej poznać, ale nie wiedziałam, że wieś Kolibki, obecnie osiedle w Gdyni, była niegdyś własnością Jana Sobieskiego i Królowej Marysienki, że pierwszy polski statek bojowy był z 1571 roku i budował go Zygmunt August w Elblgu, że Tczew był wówczas portem morskim, że koryto Wisły skrecało kiedyś w miejscu za obecnym Toruniem na zachód i Wisła wpadała do Morza Północnego w miejscu obecnrgo ujścia Łaby. Autor pisze jak ważny jest dostęp do morza, bo " Tylko woda prowadzi daleko" .

---   

22 książka,  176 /7953