piątek, 24 listopada 2023

Katarzyna

             Katarzyna jest to żeńskie imię pochodzące od greckiego „czysta”, „bez skazy”. Do Polski imię to trafiło za pośrednictwem łaciny. Znane było w Polsce już w średniowieczu w formach Kachna, Kata, Katarzena, Katarzyna, Katerzena, Katerzyna, Katuszka. W dawnych polskich dokumentach pojawia się od XII wieku, a co najmniej od XV i przez kolejne stulecia znajduje się w pierwszej trójce najchętniej nadawanych imion żeńskich. W wieku XIX było uważane za imię przestarzałe. Jej powrót do najchętniej nadawanych wzrósł w latach 60 tych XX wieku. Katarzyna zyskała wówczas dużą popularność, która w dalszych dekadach malała. Jednak obecnie jest to jedno z trzech najczęściej spotykanych imion po Annie i Marii. W roku 2019 imię Katarzyna spadło na 58 miejsce w popularności nadawanych, czyli ośmiokrotnie zmniejszyła się jego wybieralność w ciągu 20 lat.  Święta Katarzyna Aleksandryjska jest patronką między innymi dziewic, żon, piekarzy, młynarzy, drukarzy, fryzjerów, kolejarzy. Opiekuje się też szczególnie chorymi na choroby gardła. Pod orędownictwem Katarzyny Aleksandryjskiej znajduje się wiele miast, uczelni, czy organizacji. Katarzyny swoje imieniny obchodzą 25 listopada, będącym Dzień Świętej Katarzyny.  A co to są katarzynki?  Myślę, że każdy powie, pierniczki.

          Z tych aromatycznych wypieków od  dawna słynął  Toruń . Każdy piekarz piekł pierniki według własnej, pilnie strzeżonej receptury. Dlatego wystarczyło tylko skosztować piernika, aby wiedzieć z czyjej piekarni pochodzi. Zgodnie z tradycją to właśnie w dniu Świętej Katarzyny, toruńscy piernikarze oficjalnie rozpoczynali wypiek świątecznych pierników. Legenda mówi, że jeden z toruńskich piernikarzy zachorował i poprosił swoją córkę Kasię, aby ta zastąpiła go przy pracy. Katarzyna nie mogła znaleźć foremek i wycięła kubeczkiem 6 kółeczek, które ułożyła w piecu. Niestety położyła je za blisko siebie i dlatego zlepiły się w jedną całość, stąd kształt katarzynek.      

                                                        

          Ale katarzynki to nie tylko pierniczki. Katarzynki to andrzejki dla panów. Święta Katarzyna uznawana była między innymi za patronkę kawalerów, troszczącą się o ich udany związek małżeński. Wieczór 24/25 listopad to wieczór i noc wróżb dla kawalerów. Teraz chyba ta tradycja została zapomniana, ale dawniej wierzono, że są dni, kiedy duchy przodków wracają na ziemię i odsłaniają przed nami odrobinę nieznanego. Obrzędy katarzynkowe przypadały na schyłek jesieni, a długie wieczory sprzyjały spotkaniom oraz nawiązywaniu kontaktu z zaświatami. Obecnie katarzynki połączone zostały z andrzejkami i obchodzone są razem z tym świętem w dniu 29 listopada.
           A jak się  wróżyło i czego można się dowiedzieć? 

1/ Wróżba - gałązka wiśni . 
  W dniu 24 listopada zerwij gałązkę wiśni, czereśni lub innego owocowego drzewa. Następnie wstaw ją do wody i poczekaj do Bożego Narodzenia. Jeśli do tego dnia gałązka zakwitnie, oznacza to rychłe wesele.

2/ Wróżba z imieniem.
    Włóż pod poduszkę karteczki z kolejnymi literami alfabetu. Po przebudzeniu wylosuj cztery z nich. Pierwsza wylosowana litera to ta, na którą zaczynać się będzie imię twojej wybranki. Kolejne będą literami w środku jej imienia, a czwarta będzie na jego końcu.

3/ Wróżba ze świecą.
       Zapal w swojej sypialni czerwoną świecę i poproś o sen o przyszłej żonie. Postaw świecę w bezpiecznym miejscu, tak aby mogła palić się przez całą noc. Przy łóżku połóż kartkę i długopis. Kiedy rano wstaniesz, szybko zapisz sen. Jego interpretacja doprowadzi cię do przyszłej żony.

4/ Wróżba z kubkami.
     Weź cztery jednakowe kubki. Do trzech włóż kolejno: obrączkę, monetę i grudkę ziemi. Przewróć je do góry dnem i zamieszaj siedmiokrotnie, wypowiadając przy tym słowa katarzynkowej wróżby, "Kasiu, daj znać, co się będzie ze mną dziać". Następnie wybierz jeden kubek. Jego zawartość wróży przyszłość nadchodzącego roku. Obrączka symbolizuje małżeństwo, moneta - bogactwo, grudka ziemi – pracę, zaś pusty kubek wróży brak zmian lub niechęć losu do odsłonięcia przed tobą przyszłości.

5/Listki i igły
    Przygotuj parę listków oraz igieł z dowolnych drzew, a także miskę z wodą. Listki symbolizują konkretną dziewczynę, o której myślisz, a igły drzewa iglastego ciebie. Następnie wrzuć listki i igły do miski z wodą. Jeśli dopłyną do siebie, to znak, że połączy was trwały związek.

6/ Wróżba z sucharkami
         W ten sposób wróżyli sobie kawalerowie przy wspólnym śniadaniu w dniu 24 listopada. W dzisiejszych czasach można przenieść ten zwyczaj na wieczór, na wspólną kolację. Niech każdy z kawalerów przyniesie na wieczór sucharki. Po zakończeniu wspólnego posiłku zacznijcie jednocześnie jeść sucharki. Ten z was, który pierwszy skończy jeść, jako pierwszy się ożeni.

7/Wróżba - pióro
    Jeżeli chcesz poznać charakter swojej przyszłej żony, skorzystaj z wróżby z piórem. Weź pióro dowolnego ptaka i przed snem połóż je pod poduszkę. Przy łóżku umieść kartkę i długopis, aby rano zapisać sen. We śnie powinien pojawić się ptak, który będzie uosobieniem przyszłej wybranki. Interpretacja snu odwołuje się do ptasich zwyczajów.
    Kogut - nie będziesz się umiał zdecydować na jedną
    Biała kura - młoda panienka
    Czarna kura - wdowa
    Kura z kurczętami - wdowa z dziećmi
    Paw - kobieta wyniosła, próżna i dumna
    Sowa - żona mądra, chociaż nieurodziwa lub niesympatyczna
   Gołąb - kobieta ładna i miła, ale ograniczona
    Kaczka - żona gaduła
    Kukułka - żona, która nie dba o potomstwo
   Siwy koń zamiast ptaka – starokawalerstwo

8/Sny o przyszłej żonie
        Aby w noc z 24 na 25 listopada przyśniła ci się przyszła żona lub jej imię, musisz wykonać następujące czynności. Umyj się i wytrzyj damską koszulą. Największą gwarancję będziesz miał, jeżeli tę koszulę założysz do snu. Pod poduszką połóż wybrane części garderoby lub bielizny damskiej. Ta ostatnia ma większą moc. Sen może też zawierać wskazówki na temat tego, skąd będzie pochodziła przyszła żona. Jeżeli we śnie zobaczysz drogę lub jakiś pojazd, będzie to oznaczało, że przyszła żona będzie z innej miejscowości. Dom lub ogrodzenie mówi, że dziewczyna będzie z sąsiedztwa. 

    Wróżby dla kawalerów znalazłam na stronie https://magia.onet.pl/artykuly/katarzynki-czyli-andrzejki-dla-panow-jak-wrozyc-i-czego-mozna-sie-dowiedziec/tw1d0fy, przytoczyłam je tutaj i sama się uśmiałam.

2 komentarze:

  1. Tak niewiele Katarzyn wokół mnie😉

    OdpowiedzUsuń
  2. Ja z listopadem Katarzyny nie kojarzże i dziś się też dopiero dowiedziałam że panowie mogą sobie powróżyć w inny dzień :)

    OdpowiedzUsuń